Dr. Harvey Karp là một trong số rất nhiều người
nghĩ rằng trẻ em (kể cả sinh đủ tháng) đều là sinh thiếu tháng. Thiếu bao nhiêu: 3
tháng. Đáng lẽ loài người để có thể sinh tồn như các loài vật khác (tức là cho con khả năng
sinh tồn) nên chửa 1 năm thay vì 9 tháng. Bê, mèo, chó... khi sinh ra đã có khả năng bò,
đi lại và tự tìm nguồn thức ăn (ti mẹ). Tuy nhiên vì loài người có bộ não quá phát triển
nên nếu chửa thêm 3 tháng thì đầu quá to và hành trình ra đời của đứa trẻ có thể làm
nguy hại đến sự sống còn của người mẹ, vì thế tạo hóa chỉ cho con người trải qua quá
trinh sinh sản trong vòng 9 tháng. ( Mẹ cháu thầm nghĩ chửa thêm 3 tháng nữa thì mẹ cháu sẽ
không ngất trên bàn đẻ mà chết vì bụng nặng hơn người mất thôi).
Chính vì thế Dr. Karp và rất nhiều bác sỹ khác
tin rằng 3 tháng đầu đời khi con ra đời, tuy đã ra khỏi bụng mẹ nhưng trẻ (do đẻ sớm 3
tháng nên) được nuôi dưỡng trong môi trường càng giống trong bụng mẹ càng tốt.
Swaddle (quấn chặt) để tạo môi trường chặt và ấm như trong bụng mẹ, một số nước châu
Âu trẻ được bơi trong nước ấm để kích thích sự phát triển_nhất là trẻ sinh thiếu
tháng, ngủ trong tiếng ồn trắng _white noise_ giống như tiếng trong bụng mẹ. Trẻ
trong thời gian này ngủ rất nhiều, chỉ thức chừng 30 phút mỗi 3h để ăn, thay và thậm chí
không kịp ăn hết bữa đã lăn ra ngủ.
Thời gian này ban ngày bé nên được bú thường
xuyên vào ban ngày và được để ngủ tự do (không quá 6h) vào ban đêm để tạo thói
quen cho bé ngủ dài vào ban đêm và nạp năng lượng vào ban ngày. Vòng ăn-ngủ của trẻ mới
sinh đến 3 tháng là chu kỳ 3h vào ban ngày, tức là 3h từ lúc bé bắt đầu thức đòi
ăn bé sẽ thức chừng 15-45 phút để ăn sau đó được ngủ thì bé sẽ (bị) được mẹ đánh thức
để cho ăn tiếp. Với những bé bú mẹ chu kì có thể ngắn hơn 2h hoặc thậm chí 1h.
Tuy nhiên với các bé chu kỳ quá ngắn, mẹ nên đánh thức bé nêu bé ngủ gật trên ti để bé
được ăn no trước khi ngủ.
Đến khoảng 3 tháng bé có thể thức 1h đến 1h30'
mỗi chu kỳ 3h để ăn và tìm hiểu môi trường xung quanh. Cuối tháng thứ 3 hoặc tháng
thứ 4 sẽ có một giai đoạn phát triển nhanh (growth spurt) khi mà trẻ ăn nhiều (có
trẻ ăn 2h một lần, cả ngày và đêm, it ngủ và suốt ngày chỉ ăn mới ị). Giai đoạn này là
báo hiệu một bước phát triển của bé và thường diễn ra khi trẻ 3 tuần, 3 tháng, 6
tháng (tệ nhất) và có thể là 1 năm tuổi. Sau thời gian này bé sẽ có thể không ăn nhiều như
trước, có trẻ ăn ít đi trông thấy trong vòng 3 ngày sau đó chuyển sang chu kỳ 4h. Chu
kỳ 4h sẽ theo bé đến hết năm đầu đời.
Đây mới là lúc nảy sinh vấn đề đây. Bé từ lúc
ăn 3h một lần, tự nhiên ăn 2h một lần (growth spurt) sau đó lại không ăn.... nhiều bố
mẹ do không hiểu chu trình phát triển của bé lo sợ bé ăn không đủ vội vàng nhồi nhét
con mỗi 2h giống như lúc đang trong giai đoạn growth spurt. Bé bị nhồi ăn và bố mẹ
phát sốt lên trong lo lắng, nước mắt ở đôi bên.
Hậu quả: bé bị nhồi ăn thường xuyên sợ ti, ăn
it hơn trong mỗi lần ăn, ngủ kém hẳn đi, thức đêm nhiều lên, thức đêm đòi ăn vì ban
ngày ăn nhiều lần nhưng lại ít trong mỗi lần nên đêm đói.... Bố mẹ lại rơi lại vào vòng
mới sinh, thậm chí còn tệ hơn.
Thế là vòng luẩn quẩn 3 tháng bắt đầu. Bố mẹ
không hiểu được rằng bé đã lớn hơn và có khả năng tích trữ năng lượng tốt hơn, do đó
bé sẽ có thể thức lâu hơn và sau đó ngủ dài hơn. Thay vào đó bố mẹ cho bé ăn thường
xuyên không theo nhu cầu của bé nên bé chỉ ăn vặt, không thành bữa, không no. Vì
bé ăn chưa no nên bé không ngủ đủ giấc.
Không ngủ đủ giấc nên bé mệt và quấy. Bé mệt
quấy khóc nhiều làm bố mẹ tưởng con đói, cho ăn tiếp và cái vòng luẩn quẩn lại tiếp
tục.
Thực tế là trẻ không bao giờ để cho mình quá
đói và không đòi ăn. Kể cả khi trẻ ngủ, khác với người lớn với chu kỳ ngủ dài
(2-4h),chu kỳ ngủ của bé rất ngắn 40' vì thế cứ sau 20 phút ngủ nông (mắt giật giật, dễ tỉnh)
là 20 phút ngủ sâu, nếu bé mà đói thì ngay lập tức khi bé chuyển sang giai đoạn ngủ nông
tiếp theo bé sẽ thức dậy đòi ăn. Còn khi bé thức thì khỏi phải nghĩ, đói còn lâu anh mới
chịu chơi nhé, cho anh ăn! Vì thế các mẹ được khuyến khích cho bé ăn theo NHU CẦU của
bé chứ không theo ý nguyện của bố mẹ. Đây là lúc bố mẹ nên học các "tín
hiệu" của con, lúc nào con khóc, lúc nào con buồn ngủ. Đấy là còn chưa kể đến việc ép ăn ảnh
hưởng rất lớn đến khả năng "phát biểu" nhu cầu một cách độc lập của bé (vì
bé bị ép) do đó dẫn đến bị động trong ăn uống (phải chăng vì thế mà các bé phải có TV
hoặc vừa chơi vừa ăn) và tệ hơn, giảm khả năng hấp thu thức ăn, lâu dài giảm khẩu vị.
Bố mẹ được khuyến khích cho con ăn sau đó chơi
và ngủ, khi đó bé có một khoảng thời gian cho sữa xuống dạ dày và quan trọng hơn là
bé không liên hệ ăn là để ngủ để đến đêm chẳng may bé có tỉnh giấc khi đang ngủ
nông (40'-1h/lần) bé không đòi có ti để có thể ngủ được tiếp. Nếu mẹ để cho điều này xảy
ra, mẹ nên hiểu rằng bé không cần sữa trong ti mẹ để ngủ tiếp mà sử dụng mẹ như cái
ti giả để tự trấn an vào chu kỳ ngủ mới.
Việc này ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ
do nó hạn chế khả năng bé ngủ dài, ngủ độc lập và ngủ qua đêm.
Vì thế đừng lo lắng khi thấy con ăn không thường
xuyên, nên hiểu đó là một bước phát triển của bé, bé đã tiến gần hơn đến lịch
trình của người lớn, ăn ít thường xuyên, tích trữ năng lượng cho các hoạt động hàng ngày!
Tuy nhiên bố mẹ nên cho con ăn mỗi 4h cho đến khi bé 1 tuổi để đảm bảo bé nạp đủ
năng lượng và ngủ vào ban đêm. Nếu bé chưa ăn hết khấu phần, nên khuyến khích bé ăn
hết trong vòng 30 phút. Tránh để giờ ăn kéo dài quá 30 phút để bé không ăn vặt trên
ti!
Chỉ cho bé ăn khi bé đói. Không phải lúc nào
bé khóc cũng là do đói. Bố mẹ học cách phân biệt các loại tiếng khóc của con để giúp
con "liên lạc" với bố mẹ tốt hơn.
TẬP NGỦ
Ôi, cuối cùng thì vụ dạy ngủ cũng hòm hòm. Bây
giờ hàng ngày Alexis bắt đầu giấc
ngủ đêm lúc 6h tối đến 8h sáng hôm sau, đêm
Alexis dậy 2 lần ăn xong lại ngủ, hôm
nào chẳng may ăn xong Alexis vẫn còn thức thì
mẹ cũng đặt Alexis xuống giường rồi mẹ về phòng mẹ ngủ tiếp. Alexis ư ử vài câu rồi
cũng lăn ra ngủ theo. Tuy nhiên, ban ngày Alexis ngủ chưa tốt lắm nhưng chẳng bao
giờ Alexis cần mẹ bế ru ngủ cả. Alexis cứ ăn no rồi nằm chơi chán chê trên giường rồi
lăn ra ngủ thôi.
Giờ công việc của mẹ đơn thuần quay trở lại
làm con bò cái. Mẹ ly dị với cái ghế lắc được 3 tuần thật là thỏa thê sung sướng lắm ý.
Mẹ vô cùng tự hào về thành quả của Alexis và mẹ
trong 3 tuần vừa qua. Thật đấy!
- Trẻ sơ sinh đến 6 tháng cần ngủ 15-16h/ngày
- Bé ngủ ban ngày càng tốt thì đêm ngủ càng
sâu và não bộ càng phát triển tốt.
Việc dạy bé ngủ một cách độc lập là một trong
những vấn đề "hot" nhất của việc
nuôi con ngày nay.
- Bé thiếu ngủ ban ngày sẽ không ngủ được ban
đêm và gây "nợ ngủ" _ sleep
debt. Bé thiếu ngủ sẽ cáu kỉnh, quấy khóc, ăn
không đủ liều dẫn đến ảnh hưởng
về sức khỏe và trí não.
- Bé thiếu ngủ ngày sẽ cực quấy đêm. Ban ngày
bé không thể thức quá 1h30' mà
không được ngủ
- Bé cần một khoảng thời gian ngắn để tự trấn
an và đưa mình vào giấc ngủ. Các
động tác rung lắc và chuyển bé từ tay xuống
giường sẽ làm bé thức giấc và làm
ảnh hưởng đến quá trình tự trấn an của bé.
Cách tốt nhất là đặt bé xuống giường
khi bé CÒN THỨC và để bé tự học cách đưa mình
vào giấc ngủ.
- Một khi bé biết cách tự ngủ với tối thiểu sự
giúp đỡ từ bên ngoài thì đêm bé
thức giấc (người lớn còn tỉnh giấc vào lần
trong đêm nữa là trẻ con) thì bé có khả
năng tự xoay xở để ngủ tiếp mà không khóc gọi
sự chi viện (rung, lắc, ru, ti) từ
người khác. Về lâu dài bé có thể sớm ngủ qua
đêm, rất có lợi cho sự phát triển
của não và giúp bé luôn khỏe mạnh vui tươi.
- Cho con ngủ bằng cách cho con bú có thể gây
sâu răng ở tuổi lớn, đầy hơi nôn
chớ ở tuổi sơ sinh. Bé ăn xong không được ợ
hơi ra thì se bị đầy hơi (gây đau
bụng kinh khủng cho em bé sơ sinh) dẫn đến quấy
khóc. Ban ngày bé nên được
chăm sóc như sau: Ăn - thay - chơi - ngủ,
trong đó quá trình ăn - thay - chơi chỉ
diễn ra tối đa là trong 45-60'. Sau đó bé được
đặt xuống ngủ.
- Từ tuần 1-7 bé cần được học phân biệt ngày
đêm. Từ tuần 8-12 sẽ là thiết lập
thời gian biểu hàng ngày, tạo đồng hồ sinh học
cho bé (đồng hồ sinh học ngủ
đêm sẽ theo bé suốt tuổi thơ _ đến 10 tuổi).
Trẻ em ở phương Tây luôn được đi
- Từ tuần 12 bé sẽ dần điều chỉnh để ngủ qua
đêm.
Sách về dạy trẻ cách tự trấn an và ngủ có rất
nhiều với nhiều phương pháp khác
nhau:
1. Happy Sleeping Habits Happy Child
3. The happiest baby on the block
Mẹ Alexis tập trung luyên giấc ngủ ban đêm trước
vì giấc này dài và có ảnh hưởng lớn đến hoạt động ban ngày của Alexis.
Tuần 1 (Alexis 9 tuần): hàng ngày lập một thời
gian biểu đi ngủ cho Alexis. Ngay khi Alexis thức dậy sau giấc ngủ ngắn (nap) cuối
cùng trong ngày, mẹ Alexis cho Alexis ăn 1/2 bữa, cho Alexis nghỉ 5-10 phút sau đó
là tắm nước ấm 37oC, massage, hát cho Alexis nghe, mặc cho Aexis bộ quần áo đi ngủ
ban đêm sau đó cho Alexis ăn một bình sữa mẹ (vắt) và ru Alexis ngủ. Alexis được đặt
xuống ngủ lúc 6-7h chiều.
Trong đêm Alexis dậy thì mẹ cho Alexis ăn mà
không bật đèn sáng lên (chỉ để đèn ngủ) và Alexis không bao giờ được bế khỏi phòng của
Alexis.
Kết quả: sau 1 tuần cứ đến 6h30 là Alexis buồn
ngủ rũ rượi. Ăn xong bình là ngủ đến tận 12h đêm mới dậy đòi ăn.
Tuần 2 (Alexis 10 tuần): mẹ bắt đầu li dị với
cái ghế rung lắc. Mẹ bắt đầu đặt Alexis xuống khi BUỒN NGỦ nhưng vẫn CÒN THỨC. Mẹ bắt
đầu bằng giấc đầu tiên của buổi sáng khi Alexis mới ngủ dậy, ăn no và thư
giãn. Như thế Alexis không bị quá mệt và rất dễ ngủ. Alexis buồn ngủ và khóc váng
nhà. Mẹ chờ Alexis khóc đủ 5 phút vào vỗ nhẹ vào vai Alexis và "xi" vào tai
Alexis, một tay xoa trán Alexis. Mẹ chỉ làm thế trong 2 phút là phải ra. Alexis khóc tiếp. Sau 3
phút Alexis ngủ.
Lần 2 Alexis không chờ được 5 phút để mẹ vào dỗ
nữa. 3 phút sau ngủ luôn.
Sau 2 ngày ư ử khóc để ngủ, giờ mẹ có thể vô
tư đặt Alexis xuống và Alexis có thể tự xoay xở để ngủ được. Cái này rất sướng vào ban
đêm vì mẹ không còn vừa ru Alexis ngủ lại vừa ngủ gật nữa.
Trước khi luyện ngủ Alexis khóc váng nhà mà vẫn
không tài nào ngủ được. Khóc nhiều mệt ngủ không sâu, chớ đêm ... vất vả lắm.
Kinh khủng nhất là có đêm Alexis khóc 3h đồng hồ, gà gật ngủ và khóc, mẹ và con mệt
nhoài.... Giờ sau mấy ngày khóc để ngủ, Alexis trở lại vui vẻ, khỏe mạnh và quan trọng
hơn là Alexis không còn khóc quấy vì mệt buồn ngủ mà không có cơ hội để ngủ nữa.
Vì thế, dạy cho con ngủ không phải là sự ích kỷ
của cha mẹ mà là trang bị cho con khả năng đầu tiên để khỏe mạnh. Không đương đầu với
tiếng khóc của con, kết quả là con vẫn khóc nhiều mà vẫn không học được điều gì,
đấy mới là điều đáng tiếc.
Mẹ Alexis nghĩ thế. Mẹ Alexis không bao giờ nuối
tiếc đã cho Alexis khóc 8 phút, 8
phút dài nhất trong đời mẹ Alexis!
Mọi phương pháp áp dụng với trẻ nhỏ cần có sự
nghiên cứu kỹ càng trước khi áp dụng.
Sleep Training của bọn tây.
Phải nói thật là những lần đầu tiên rèn luyện
cho con vô cùng vất vả (con mình bắt đầu lúc 10 tuần - khi đã chập chững có nhận
thức 1 chút), các mẹ càng sớm rèn cho con ngủ sâu giấc thì con tỉnh dậy ăn vừa
ngon, chơi lại khỏe và ngủ lại ngoan. Có như vậy cả bố lẫn mẹ mới nhàn được.
Nhà mình đã áp dụng triệt để và vô cùng thành
công, để có được ngày hôm nay phải gửi lời cảm ơn ms. Hà Chũn - người đã chia sẻ
bí quyết và kinh nghiệm này. Mình post lại bài của nàng ấy ở đây để các mẹ có
thể tham khảo thêm và trao đổi thêm kinh nghiệm chăm lo cho giấc ngủ và bữa ăn
của con. Ngoài mình ra hiện tại mình biết có bà chị họ mình nuôi con cũng đạt kết
quả tương tự như mong đợi, thậm chí con bà ấy còn là động lực và tấm gương cho
2 vc cố gắng. Nuôi đúng như tây, ngủ phòng riêng, giường riêng, 1.5 tuổi tự ngồi
vào bàn ăn xúc cơm ăn như ng lớn. 2 tuổi đến nhà mình chơi mẹ ngồi gặm thịt gà,
con vẫn cứ tự xúc ăn ngon lành, ko quấy khóc, ko nhõng nhẽo, đến giờ đi ngủ
trưa tự giác lên giường ngủ. Trộm vía cháu ăn tốt, chơi ngoan, ngủ khỏe nên hiếm
khi nào ốm như các bé theo mình thấy từ 1-2 tuổi rất ăn ốm vặt, ho, sổ mũi
nhưng giờ ku cậu gần 4t rồi vẫn rất khỏe mạnh và hiếm khi bị sốt cao luôn. Có đọc
và ngâm cứu nhiều bài viết về Sleep training của tây mới thấy, việc ăn - ngủ -
chơi hoàn toàn liên quan đến nhau như kiểu tai - mũi - họng của nhà mình vậy.
Mong rằng những chia sẻ của mình sẽ có ích,
góp phần giúp các mẹ bớt căng thẳng trong việc nuôi con. Như mình giờ con 3
tháng rưỡi ăn ngon ngủ khỏe chơi vui và vận động tay chân kinh khủng, trộm vía chả
thấy bệnh tật ốm yếu gì cả. Mình bắt đầu rèn cho con lúc 10 tuần giờ được 1
tháng rồi thấy 2 mẹ con ở nhà chăm nhau nhàn tênh, con cứ ngủ và mẹ cứ làm việc
mẹ, ăn chơi có giờ
Mình vì thời gian mang thai, thai yếu nên nằm nhà nghiền ngẫm
về cách chăm bé, hỏi ông bà, nhất là bà ngoại có đến 5 lần chăm sóc
con + 2 lần chăm cháu rất nhiều kinh nghiệm. Hỏi thăm các bạn bè xung
quanh, cuối cùng về vấn đề con quấy khóc và ngủ thì mình rút ra
kinh nghiệm cho bản thân mình thế này:
1. Ngày xưa các cụ, các mẹ hay ôm ấp,
ẵm bồng, sợ trời gầm, sợ con chới với... hay đặt bàn tay lên bụng
con. Mình không thường xuyên đặt tay lên bụng con mà thay bằng để một
cái khăn lên bụng con.
2. Không nằm gần con, để con nằm nôi hoặc nằm xa mẹ. Vì bé sẽ đòi hơi ấm của mẹ mới chịu nằm yên.
3. Không ẳm bé quá lâu, mỗi lần bú xong
vỗ lưng cho bé ợ hơi ẳm thêm khoảng 5 phút nữa thì đặt bé nằm
xuống.
4. Không hát ru khi ngủ. Đặt biệt không
ẵm bé nằm trên người của mình, bé sẽ quen hơi ấm. Cứ canh đến giờ
bé ngủ thì đặt bé nằm xuống, vuốt tóc nhẹ nhẹ, hoặc vỗ mông nhè
nhẹ, thì thầm vào tai bé 5 phút là ngủ. Ban đầu có thể bé khóc
nhiều, nhưng dần dần khi mẹ vuốt tóc và vỗ mông là bé biết đến giờ
ngủ rồi.
5. Phơi nắng cho bé, để bé không ra mồ
hôi, không bị thiếu canxi. Mình phơi bé từ lúc 1 tuần cho đến hôm nay.
6. Phân biệt ngày và đêm. Ngày ẳm bé ra
sáng, có ánh sáng. Đêm bật đèn ngủ, cho bé nằm trong phòng ngủ. Tối
bú xong vỗ mông nhẹ cho bé ngủ lại.
7. Giữ cho bé luôn sạch sẽ để cho bé
luôn thoải mái: sáng lau mặt lau mình thay đồ, trưa tắm thay đồ, chiều
lau mặt lau mình thay đồ. Thường xuyên thay khăn sữa (mình mỗi lần bú
1 khăn sữa mới).
*Còn gì nữa không ta
Kết quả hôm nay: bé gần 6 tháng:
Sáng bé ngủ dậy lúc 6h, mình lau mình
thay áo cho bé xong, đi phơi nắng lúc 7h sáng. Phơi nắng 10 phút. Xong
về cho bé uống nước và bú sữa. Chơi 1 chút, 8h30 ngủ. Ngủ từ 1-2
tiếng. Mỗi cữ bú cách nhau 3 tiếng. Buổi trưa tắm lúc 12h30. Chiều
lau mình, cho bé chơi đến 8h, bồng vào phòng ngủ, bật đèn ngủ, vuốt
tóc và vỗ mông, 5 phút sau là ngủ (lâu lắm thì cũng 20 phút là
ngủ). Tối bé dậy bú 1 đến 2 lần. Bú xong lại vỗ mong ngủ tiếp.
Bé không khóc nhè, không mèo nheo đòi
mẹ, nằm chơi đồ chơi cho mẹ làm việc.
Mình mở máy vi tính ngồi làm việc gần
bên con, để con nằm chơi đồ chơi, khi nào chơi chán, ẳm con ra bancong
một lát.
Vì bé ngoan nên mình xin cty cho làm việc
từ lúc bé 5 tháng. Mỗi tháng mình chỉ đến cty vài ngày. Còn lại
thì làm việc tại nhà, vừa trông con vừa làm. Mình thấy thật là
thoã mãn, vừa kiếm tiền vừa có thể bên con.
